ΑΘΗΝΑ ΣΧΙΝΑ
ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΤΕΧΝΗΣ
Γραφές κι Αποτυπώματα
Με απελευθερωμένη και αποφασιστική την εικαστική της χειρονομία, η Μαρία Γρηγοριάδη παρεμβαίνει καταθέτοντας στις επιφάνειές της τις συναιρέσεις επάλληλων γραφών, χαραγμάτων και μορφοποιητικών σχηματισμών. Με τον τρόπο που εκφραστικά επιλέγει να ανιχνεύσει τις άγνωστες και ξεχασμένες πτυχές του συλλογικού υποσυνείδητου, εξερευνά τις διαδικασίες ανάσυρσης κι αναθεώρησης παλαιών προτύπων, παράλληλα με τις δυνατότητες συνθετότητας κι αντιστάσεων του υλικού της. Του υλικού που το αναδεικνύει και το υποστασιώνει με μεικτή τεχνική, δημιουργώντας με τη συντακτική του διάρθρωση ένα τοπίο σημείων κι επεισοδίων έλξεως, για τις διαδρομές του βλέμματος.
Για τον αισθαντικό θεατή των διερμηνειών της τέχνης, μπορεί να πει κανείς, ότι κάθε έργο της Μαρίας Γρηγοριάδη παρουσιάζεται ως μια μετα-ιστορία πολλαπλών επεισοδίων που έχουν ιζηματοποιηθεί και στην συνέχεια στρωματογραφηθεί, συγκροτώντας τις διάφορες κι επάλληλες επιφάνειες. Σκαριφήματα, ιερογλυφικού χαρακτήρα, παράδοξα σκαλίσματα, ίχνη, αποτυπώματα κι εκδοχές περιπετειών της ύλης στον χρόνο, δημιουργούν συνειρμούς με μνήμες και γεγονότα, τυχαία κι εμπρόσθετα περιστατικά, καθώς όλα συνευρίσκονται σ' έναν απροσδόκητο βιότοπο συγκερασμών κι αλληλουχιών.
Η γραφή είναι άμεση, γοργή και ασθμαίνουσα. Άλλοτε πάλι, μισοφθαρμένη, εγκαταλειμμένη, λειψή και τραυματισμένη από το χρόνο, εμφανίζει την ακτινοβολία του παλαιότερου δυναμισμού και της ακατάληπτης πλέον διατύπωσής της, ως έναν μεταλλακτικό σχηματισμό κάποιου ζωντανού οργανισμού, που ο καιρός τον έχει μετατρέψει σε απολίθωμα. Η παράλληλη ύπαρξη και διαπλοκή των επιμερισμάτων ζωής και μνήμης, αποτυπώματος της νοερής και της συναισθηματικής ανάκλησης, δημιουργεί ένα είδος σφραγισμάτων κι αναμορφωμάτων που δραστηριοποιούνται από τις εντάσεις, τον χώρο και το βάθος πεδίου που προσδιορίζουν.
Βλέποντας κανείς τα έργα της Μαρίας Γρηγοριάδη έχει την εντύπωση πως ταξιδεύει στον χώρο και στον χρόνο, πάνω σε ένα υφαντό καταστάσεων, που οι συνθήκες έχουν μεταβάλλει σε τοιχογραφία. Το ένα επίπεδο διαδέχεται ή διαχέεται στο άλλο, ενώ οι ποσότητες ύλης μεταστρέφονται σε ποιότητες κι αντιστρόφως. Η υφή αναδεικνύεται από το φως, τις σκιές, την αναγλυφικότητα και την τονικότητα. Η τονικότητα από την θέση και την συνάρθρωση χρωματικής και σχεδιαστικής ύλης. Η ύλη διαμορφώνεται από τον δυναμισμό των φορτίων που εκφέρουν οι τροπισμοί της χειρονομίας. Η χειρονομία, από τις δημιουργικές ψυχοσυναισθηματικές παραμέτρους που την κατευθύνουν, ενώ ο χάρτης των αινιγματικών επεισοδίων αναπτύσσεται αντιστικτικά, πότε σε οριζόντιο, πότε σε κατακόρυφο άξονα. ΄Έναν άξονα που ποικίλλει, ανάλογα με τα ευέλικτα και μετατρέψιμα σημεία των δομικών προσανατολισμών, καθώς τον συναρτούν γραφές αδιάγνωστες και περιπέτειες ατελέσφορες, οι οποίες βρισκόμενες σε σωματίδια που σταθμίζουν δυναμικές ισορροπίες. Τα «σωματίδια» αυτά που λειτουργούν σαν διάμεσες σχέσεις μορφών, πριν από την εικονοποίηση, προβάλλουν στο βλέμμα τον παλμό μιας αφυπνιζόμενης συνείδησης.
‘Ένας άδολος, τολμηρός και δραστήριος ψυχισμός εκδηλώνεται στα έργα της Μ. Γρηγοριάδη, αποκαλύπτοντας την αναγκαία καταστροφή που αντικαθίσταται από την εμφάνιση των προϋποθέσεων μιας καινούριας μορφοποίησης, οργανώνοντας έτσι την επιγενόμενη σταδιακά συνολικότερη εικόνα. Εκείνη που δεν έχει ακόμα σχηματιστεί, αφού εκκολάπτεται μέσα από μια διάχυτη ενέργεια, η οποία προκαλείται από τον ρυθμικό συντονισμό των στοιχειακών μονάδων που την απαρτίζουν. Οι μονάδες αυτές παρουσιάζονται ως μόρια, μερίσματα κι αρθρώσεις της πράξης και γραφής που καταλύεται, επειδή αναγεννάτε όπως τα πλάσματα στην φύση. Το εκρηκτικό κι άλλοτε χαμηλότονο φως, ακτινοβολεί την περιοδικότητα και τον χαρακτήρα της εσωτερικής νομοτέλειας, αναβλύζοντας μέσα από το χρώμα. Η διαφάνεια και η πυκνότητα, που προσδίδει βάθος και διαχρονική υπόσταση στην στιγμιαία έκλυση του ολοζώντανου χρώματος. Έτσι, φως, ύλη , χρώμα και μόρφωμα, ως ένας κι αδιαίρετος σχηματισμός ορίζει, για τις διαδρομές του βλέμματος, μια δαιδάλωση σημάτων κυκλοφορίας που ανοίγουν διαλεκτικά ερωτηματικά στον θεατή.
Οι λυρικές προθέσεις αναστέλλονται ή μετριάζονται από τους αδρούς χειρισμούς της ματιέρας κι απ' την επιθετικότητα μέχρι βιαιότητα της χρωματικής πινελιάς. Το παιδικό και δήθεν άδολο σχεδιογράφημα, καλυμμένο από τον πέπλο της λήθης, επαναδραστηριοποιείται, αφ'ης στιγμής εμπλουτίζεται από καταλυτικά νέα ευρήματα, τυχαία γεγονότα και ρόλους συνθετικά διαρθρωτικούς, όπως τα σκοτεινά και φανερά σημάδια αλλοτινών πληγών στο σώμα της ύλης που μεταποιείται, καθώς αλλάζει συνεχώς σχήματα, χωρίς ποτέ να σταθεροποιείται. Μιας ύλης της γραφής και της εικόνας πριν διαιρεθούν κι εκπέσουν απ' τον παράδεισο. Γιατί σ' εκείνο το χωροχρονικό τοπίο μας ανάγουν τα έργα της Μαρίας Γρηγοριάδη. Τότε, που μιας τέτοιας συστάσεως ύλη, όπως η ζωγράφος την υποδεικνύει, λειτουργούσε ως άχρονη διάσταση και τώρα, μέσα από τον διελεύσαντα χρόνο εμφανίζεται ως παλίμψηστος χάρτης. Χάρτης αναγωγών που παρουσιάζει θαρρείς αυτοδύναμα όντα να κυκλοφορούν αενάως, διανύοντας κι εξερευνώντας αποστάσεις. Τις αποστάσεις των κόσμων του εσωτερικού ψυχισμού και του σύμπαντος, την ώρα που η εικαστική χειρονομία ενοποιεί, χωρίς να υπεξαιρεί τις διαφορετικότητές τους.
